وضعیت در خاورمیانه بسیار بحرانی است. خبرگزاریهای جمهوری اسلامی خبر داده اند که روزنامه وال استریت ژورنال مطلبی پیرامون “غافلگیری بزرگ” حملات شبه نظامیان جهاد اسلامی حماس به اسرائیل منتشر نموده و این حملات را شکست دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائيل بویژه سرویس اطلاعات نظامی قلمداد کرده است. این حمله غافلگیرانه در تمام رسانه های همگانی جهان بازتاب گسترده داشته و همچنان ادامه دارد. تاکنون اسرائیل موفق نشده شبه نظامیان را از سرزمین اسرائیل بیرون کند و جنگ در شهرکهای جنوب اسرائیل کماکان ادامه دارد. شبه نظامیان این حمله که صبحگاه شنبه ۱۴ مهر رخ داد را «طوفان الاقصی» نام نهاده اند. برابر با خبرگزاری جروزالم پست شبه نظامیان حماس قبل از ورود به اسرائیل لااقل ۵۰۰۰ راکت، موشک و پهپاد انتحاری به جنوب اسرائیل پرتاب کردند.
دولت آمریکا و بویژه رئیس جمهور آمریکا اعلام داشت: آمریکا در کنار اسرائیل در این جدال باقی خواهد ماند، اما مشخص نکرد چگونه پشتیبانی ای به اسرائيل خواهند داد. وزیر امور خارجه آنتونی بلینکن در مصاحبه ای با رسانه سی ان ان گفته است تا آخر امروز دولت آمریکا مشخص خواهد کرد چه کمک ها و پشتیبانی برای اسرائيل خواهند داشت. بلینکن به سران حماس هشدار داد تا به اسرائیل حمله نکنند! وی با وزاری خارجه کشورهای خاورمیانه ترکیه، مصر، اردن، عربستان سعودی گفتگو کرد. بلینکن اظهار میدارد که کشورهای منطقه حمله شبه نظامیان را محکوم کرده اند. بلینکن در مصابحه ای با سی ان بی سی اظهار داشت که رژیم اسلامی ایران پشت این حمله به اسرائيل است. کشتن اشخاص بی دفاع غیرنظامی و یا به گروگان گرفتن انها بسیاری خطا و غیرقابل قبول در جامعه بین الملل است. مشخص است که دولت بایدن بدنبال یافتن راه حلّ سیاسی از طریق دیپلماسی است. همان روشی که از هنگام ریاست جمهوری اوباما شروع شد و تاکنون ادامه دارد. در چندین سال گذشته رژیم اسلامی ایران از این مماشات دولت های ایالات متحده آمریکا استفاده کرده و توان هوا-فضای خود را بسطح بسیار بالا و با کیفیت بالا رسانده است. غنی سازی اورانیم را به غلطت بالای ۶۰٪ رسانده و فاصله زیادی با ساختن بمب اتمی هم ندارد.
تا مدتی پیش، برای جهان باورکردنی نبود که سازمان کوچک حماس بتواند چنین نیرویی نظامی مجهز به تجهیزات نظامی بروز بوجود آورد. سازمان هوا-فضا رژیم اسلامی اعلام كرده با توجه به همكاري‌هاي گسترده راهبردي در ارسال تجهيزات و با كمك‌هاي ارزشمند سازمان اطلاعات سپاه موفق به تاسيس دو كارگاه زيرزميني به مساحت هزار و ششصد متر در غزه براي توليد موشك‌هاي زمين به هوا، زمين به دريا و مونتاژ پهپاد انتحاري آرش شده‌اند كه اين اقدام مي‌تواند در سواحل غزه قدرت استراتژيك در اين منطقه را چندين برابر كند. این خبر که از طریق ارتباط با داخل ایران بدست آمده بیانگر آن است که رژیم اسلامی در پشت تجهیز و آمورش شبه نظامی جهاد اسلامی برای حمله روز شنبه به اسرائیل بوده اند.
تحلیگران سیاسی و نظامی دلیل وضعیت فعلی را نتیجه عدم شفافیت و قاطعیت سیاست خارجی کاربردی ایالات متحده آمریکا میدانند. بیش از ۵۰ سال است که در صد بالائی از ملت فلسطین در کمپ های پناهندگی در غزه و ساحل باختری زندگی فلاکت باری دارند و اسرائیل به راه حلّ های دو کشور مستقل فلسطین و اسرائيل در کنار هم تن در نداده است، بطوریکه میتوان استدلال نمود که این اتفاق نتیجه چندین سال سوء سیاست و بی تفاوتی به مشکل حل ناشده فلسطین است. شبکه خبری «ان‌بی‌سی نیوز» هم در گزارشی نوشت که عملیات اخیر شبه نظامیان حماس تهدیدی برای سیاست خارجی «جو بایدن» محسوب میشود و ادعای دولت آمریکا مبتنی بر اینکه روش سیاست خارجی آمریکا جهان را امن تر می‌کند هم به چالش کشیده شده.
جالب توجه است که این واقعه هنگامی رخ داده است که چند روز پیش خامنه در سخنان خود که در جمع سفرای کشور های اسلامی ایراد کرد، گفت که کشور های اسلامی باید متوجه ایجاد رابطه با اسرائیل باشند و مثالی از اروپائیان را بازگو کرد «کشورهای عربی نیاید روی یک اسب بازنده شرط بندی کنند.» بدین مفهوم که اسرائيل برابر با شعارهای توخالی رژیم ، در آینده نزدیک نابود خواهند شد.
رسانه رادیو فردا حمله شبه نظامیان حماس را از جانب رونامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران بازتاب داده است (۱). حمله غافمگیرانه و بسیار عبرت آمیز خوانده شده است. در این گزارش آمده است روند عادی سازی کشورهای منطقه با اسرائیل و چشم‌انداز بهبود روابط ریاض با تل‌آویو، شاید با سخنان علی خامنه‌ای روز سه شنبه یازدهم مهر برای سفیران کشورهای اسلامی که در آن ابراز نارضایتی کرد و باری دیگر خواستار «ریشه کن شدن» اسرائیل شد بی ارتباط نباشد.
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده علی خامنه‌ای منتشر میشود در سرمقاله یکشنبه ۱۶ مهر خود دلایل دیگری از جمله عملیات پیچیده و چند وجهی اطلاعاتی، مخابراتی و عملیاتی دانسته است. رسانه های رژیم هریک پیرامون ابعاد مختلف این حمله قلمفرسائی کرده اند، از جمله که این «قدرت ایدئولوژیک و تکنولوژیک گروه‌های وابسته به کابوسی برای اسرائیل تبدیل شده‌اند و این در حالی است که هنوز هزاران موشک نقطه زن مقاومت مورد استفاده قرار نگرفته است.» رونامنه الوطن هم در سرمقاله خود حمله را تحقیر اسرائیل خواند.
بدون شک این حمله که ارتش و سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل را غافلگیر کرد، در توازن نیروی نظامی منطقه و بویژه اسرائیل مؤثر خواهد بود. واکنش کُند پدافند هوایی اسرائيل به این حملات موشکی و پهپادی شبه نظامیان حماس نیز بسیار قابل تأمل است. ارتش اسرائيل یکی از مجهز ترین ارتشهای جهان برای اقدام سریع می باشد. فناوری سیستم پدافند هوایی اسرائیل یکی از بهترین سیستم ها در جهان است. پدافند هوایی اسرائیل که به کنبد آهنین نیز معروف است زبانزد ارتش های قوی جهان از جمله آمریکا، آلمان، و دیگر کشورهای اروپایی است. چگونه است که این سیستم ها نتوانسته اند در مقابل راکت و پهپاد های شبه نظامیان حماس در اولین لحظات حمله واکنش نشان دهند، این نیز خود قابل تأمل است. فناوری و استفاده از مواد اولیه (آلیاژ) و نحوه ساخت بدنه پهپاد و موشک ها میتواند رادارگریز شوند که در آن صورت شناسایی آن ها بسیارمشکل خواهد بود و مهندسین پدافند هوایی اسرائیل باید برای بدست آوردن راه حلّ به پشت میز محاسبات برگردند. هم اکنون هوا-فضای نظام جمهوری اسلامی ادعا دارد پهپاد ابابیل که در فضای خلیج فارس و دریای عمان پرواز داده میشوند رادارگریز هستند. رادارگریز بودن هواپیما، پهپاد و موشک به علم ساخت بدنه و سطح سامانه بستگی دارد، اشعه راداری با برخورد به سطح هدف با زاویه ای متفاوت برگشت داده میشود که ارسال کننده ارتعاش، ارتعاش برگشتی را دریافت نمی کند. با پیشرفت تکنولوژی پیشرفته امروزی این عملی چندان مشکل نیست.
نتانیاهو اعلام شرایط جنگی کرد و به مردم غزه هشدار داد که این منطقه را ترک کنند. پیش‌بینی روندهای جاری در منطقه هم دشوار است اما قدر مسلم این است که خاورمیانه در سالگرد یوم‌کیپور، صحنه‌هایی به خود دید که هم برای اسرائيل و هم منطقه غرب آسیا منشاء تحولات مهمی خواهد شد. آنچه اسرائيل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تجربه کرد، مسئله‌ای بسیار فراتر از یک درگیری نظامی است، بویژه این پرسش از سوی بسیاری از ناظران بین‌المللی مطرح است که چرا سرویس‌های اطلاعاتی اسرائيل متوجه تدارک گسترده نیروهای شبه نظامی حماس برای عملیاتی با این حجم و گستردگی نشده‌اند؟ این سئوالی است که مردم اسرائیل از دولتمردان بویژه سران ارتش اسرائیل خواهند داشت. برای یافتن جواب و برقراری امنیت پایدار ارتش اسرائیل بیکار نخواهد نشست، و همانگونه که نخست وزیر اسرائیل اعلام داشت جنگ ادامه خواهد یافت.
در پایان با حمله شبه نظامیان حماس و جهاد اسلامی به اسرائیل ، توازن نیروی نظامی منطقه خاورمیانه به چالش کشیده شده است. به احتمال بسیار اسرائيل برای برقراری امنیت شهروندان خود و بازگشت هژمونی نظامی در منطقه به نوار غزه حمله خواهد کرد. رسانه اینترنتی بی بی سی از جانب سخنگوی ارتش اسرائیل تلفات انسانی این درگیری را تا کنون چنین گزارش کرده است: ۶۰۰ شهروند اسرائيلی کشته و بیش از ۱۰۰ نفر سرباز و غیرنظامی اسرائیلی توسط شبه نظامیان ربوده و به داخل غزه منتقل شده اند. حملات موشکی و هوایی اسرائیل به غزه نیز تاکنون لااقل ۴۱۳ نفر کشته و ۲۳۰۰ زخمی به جا گذارده است. دربین کشته شدگان و آنان که ربوده شده اند تعدادی شهروند آمریکایی، فرانسوی، انگلیسی و از دیگر کشورها نیز گزارش شده است (۲).
پیش بینی سرانجام این درگیری بسیار مشکل است، جنگ ادامه خواهد یافت، پشتیبانی آمریکا از اسرائيل در این کارزار حیاتی است، در عین حال واکنش کشورهای عرب نیز در این رابطه بسیار قابل تأمل است؟
ناخدا محمد فارسی
۸ اکتبر ۲۰۲۳
1 – https://www.radiofarda.com/a/32628007.html
2 – https://www.bbc.co.uk/news/live/world-middle-east-67037895