انتخابات مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۱ اسفند ۱۴۰۲برگزار می شود و دوازدهمین دوره از۲۹۰ کرسی مجلس شورای اسلامی (مجلس نمایندگان) برگزار می شود. انتخابات مجلس خبرگان رهبری که یک نهاد کاملا روحانی است نیز همزمان برگزار .می شود
پس از انتخاب رئیس جمهور حسن روحانی در سال ،۱۳۹۲ وخامت اوضاع اقتصادی و بروز اعتراضات در ایران در سال ،۱۳۹۶ بسیاری از مردم به دلیل ناامیدی از اصلاحات و عدم بهبود شرایط اقتصادی از شرکت در انتخابات خودداری کردند. پس از مرگ مهسا امینی در پاییز ،۲۰۲۲ به دلیل اعتراضات سراسری به حقوق زنان در مخالفت با اجرای قانون حجاب، مخالفت با رژیم تشدید شد. سرکوب معترضان منجر به کشته شدن صدها نفر و زخمی شدن تعداد زیادی شد و چندین هزار نفر توسط نیروهای .امنیتی دستگیر شدند
با وجود تحریمهای آمریکا، اقتصاد ایران اخیرًا به لطف افزایش درآمدهای نفتی رونق گرفته است، اما تورم سرسامآور سطح زندگی را بدتر کرده و نارضایتی ایرانیها را افزایش داده است. با این حال، به دلیل جنگ غم انگیز نسل کشی در نوار غزه توسط اسرائیل، بنیادگرایان اسلامی در ایران مورد حمایت قرار گرفته اند و این ممکن است به پیروزی آنها در انتخابات کمک کند. نسل کشی غزه و همدستی دولت بایدن در جنگ از طریق تأمین پول و سلاح به اسرائیل و حتی شرکت مستقیم در جنگ با بمباران نیروهای »جبهه مقاومت اسلامی« در این منطقه، موضع . .بنیادگرایان مخالف روابط با غرب را تقویت کرده است
:همچنین اصولگرایان اسلامی با نفوذ خود در شورای نگهبان، با پیش از انتخاب نامزدهای مورد علاقه خود، انتخابات را مهندسی کرده و بسیاری از نامزدهای احزاب دیگر را رد کرده اند. شورای نگهبان اکثر متقاضیان اصلاح طلب و اعتدال گرا را فاقد صلاحیت برای شرکت در انتخابات اعلام کرده است. که شانس پیروزی نامزدهای اردوگاه اصولگرایان در انتخابات را افزایش داده است. در ایران تئوکراسی بر دموکراسی اولویت دارد. به جای اینکه مردم کاندیداهای واجد شرایط را انتخاب کنند، روحانیون 12 نفره و فقهای اسلامگرا در شورای نگهبان آنها را انتخاب می کنند. این نقض فاحش اصول دموکراتیک است. در نتیجه، برآیند تعدادی کاندیدا است که مردم به آنها اعتماد ندارند .و صلاحیت نمایندگی مردم را ندارند این اولین بار است که نامزدها به دلیل قانون جدیدی که در سال ۲۰۲۳ به تصویب رسید، مجبور به پیش ثبت نام شدند. حدود ۴۸۸۴۶ متقاضی برای شرکت به عنوان نامزد در انتخابات پیش ثبت نام کردند. زمان بررسی صلاحیت داوطلبان ۴ الی ۲۸ آبان ماه ۱۴۰۲ بوده است و در تاریخ ۲۸ آبان ماه بررسی صلاحیت متقاضیان به پایان رسید. سپس ۲۱۰۰۰ مورد از آنها به تایید وزارت کشور رسید. سرانجام در ۱۷ بهمن ۱۴۰۲ شورای نگهبان اعلام کرد که ۱۴۹۱۲ متقاضی برای انتخابات مجلس انتخاب شده اند. حدود ۱۷۰۰ نفر زن بودند. نامزدهای منتخب در درجه اول از جناح هایی بودند که گرایش های اصولگرایی دارند.
بیست و شش نماینده مجلس فعلی رد صلاحیت شدند. در میان آنها نمایندگانی بودند که با قانون »حجاب و عفاف« و/یا »فیلتر اینترنت« مخالف بودند. رد صلاحیت منتقدان دولت با واکنش های گسترده ای در رسانه های ایران مواجه شد. بسیاری این موضوع را ادامه سلطه اصولگرایان بر تمامی ارگان های .حکومتی خواندند
جمهوری اسلامی ایران به رهبری علی خامنه ای با مانور در این انتخابات نمایشی سعی در ایجاد مشروعیت برای خود دارد. رهبر انقلاب، خامنه ای اعلام کرده که انتخابات یک وظیفه است و هرکس با انتخابات مخالفت کند، با جمهوری اسلامی و اسلام مخالفت کرده است. خامنه ای از انتخاب کنندگان میخواهد که به عنوان یک وظیفه در انتخابات شرکت کنند و بدون داشتن نامزد مورد نظر برای رای دادن به انتخابات نمایشی رژیم عمل کنند. کاندیداتوری به افرادی داده می شود که معتقد به ولایت مطلقه فقیه باشند و وفاداری آنها به نظام ثابت شده باشد و یا کسانی که تهدید جدی برای حاکمیت روحانیت نداشته باشند. با این وجود، خامنه ای تحت فشار است تا برخی از .مخالفان خود را برای تشویق به شرکت در انتخابات آزاد کند
دولت ادعا می کند که بسیاری از متقاضیان برای شرکت تایید شده اند. با این حال، صلاحیت نامزدها مهم ترین موضوع است، نه تعداد شرکت کنندگان. بسیاری از متقاضیان واجد شرایط که با این سیستم موافق نیستند، شرکت نمی کنند، یا اگر شرکت کنند، طبق چنین رویه تئوکراتیک محدود کننده کاملًا رد می شوند. متقاضیانی که با حاکمیت روحانیت مخالفت می کنند، از شرکت .در انتخابات محروم می شوند
در حال حاضر هیچ حزب سیاسی محبوبی در ایران وجود ندارد که از سوی جناح های سیاسی سکولار حمایت شود. اکثر احزاب توسط اسلامگرایان رژیم یا مقامات سابق رژیم سازماندهی شده اند. حزب موتلفه اسلامی از مردم برای رای دادن دعوت کرده است. این حزب بنیادگرا طرفدار لیبرالیسم اقتصادی است. این قشر »بازارهای مذهبی« در جناح های سیاسی ایران را نمایندگی می کند. در میان جناح های اصلی سیاسی، اصولگرایان فعالیت انتخاباتی خود را در قالب دو
لیست ائتلافی اصلی شورای ائتلاف و شورای وحدت دنبال میکنند. شورای ائتلاف یک ائتلاف اصولگرا است که در سال ۱۳۹۵ توسط جبهه نیروهای انقلاب اسلامی تشکیل شد و غلامعلی حدادعدال رئیس سابق مجلس ریاست این شورا را بر عهده دارد.
شورای وحدت یکی دیگر از ائتلاف اصولگرایان است که به صورت فعال وارد انتخابات مجلس شده است.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه سابق، سخنگوی شورای وحدت است. انتقاد شورای وحدت به عملکرد مجلس یازدهم فعلی. هر دو ائتلاف بر لزوم وحدت در این انتخابات تاکید دارند اما در عمل .به صورت مستقل در انتخابات شرکت می کنند احزاب دیگر انتخابات رژیم را رها کرده اند. همه چپ ها، ناسیونالیستها و احزاب سکولار اصلی در حال حاضر
ممنوع هستند. در غیاب احزاب ممنوعه یا تحریم انتخابات، انتخابات به رقابت داخلی میان طیف های مختلف جناح های
.اصولگرا تبدیل می شود
انتخابات مجلس خبرگان رهبری
ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری نیز اول اسفندماه برای انتخاب اعضای جدید برای خدمت هشت ساله برگزار میشود. این مجمع متشکل از ۸۸ روحانی است که وظیفه نظارت بر مقام معظم رهبری و انتخاب رهبر جدید را بر عهده دارند. این مجلس فقط دو بار در سال تشکیل جلسه می دهد. مردم به طور مستقیم اعضای خود را از فهرست نامزدهای مورد تایید شورای نگهبان انتخاب می کنند. با این حال، انتخابات مجلس خبرگان رهبری یک انتخابات واقعی نیست، زیرا در برخی از نقاط کشور تنها یک نامزد در حال رقابت است که آن را به یک انتخابی تبدیل می کند تا اتخاباتی. از جمله کاندیداهای مطرح در این نهاد، حسن روحانی رئیس جمهور سابق و محمود علوی وزیر اطلاعات سابق وی بودند که از اعضای فعلی هستند، اما شورای نگهبان نامزدی آنها را رد کرد. روحانی احتمالًا به دلیل امتیاز فاجعه بارش
با قدرتهای غربی بر سر توافق هسته ای ۲۰۱۵ )برجام( به عنوان نامزد مجلس روحانی رد شد. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور که در حال حاضر نماینده مجلس خبرگان رهبری است، قرار است مجددا در تهران نامزد شود. مجمع انتظار دارد رهبر آینده را .انتخاب کند
علیرغم تلاشهای مقامات برای بسیج عمومی برای رای دادن، انتظار میرود که مشارکت کم در انتخابات در مقایسه با
انتخابات قبلی صورت گیرد. ایرانیان به دلیل نبود آزادی و بدتر .شدن سطح زندگی ابراز ناامیدی عمیق می کنند
اکبر تربت
۱۰ فوریه ۲۰۲۴
نویسنده کتاب (edu.calstatela@atorbat )
»سیاست نفت و فناوری هسته ای در ایران«، پالگریو مک میلان،
)2020(،
او دکترای خود را در اقتصاد سیاسی از .دانشگاه تگزاس در دالاس
دریافت کرد
۱ – کارگزاران سازندگی، اعتماد ملی، ندای ایرانیان و .حزب اعتدال و توسعه