در شرایطی که احتمال حمله نظامی چین به تایوان وجود دارد و بسیاری از تحلیلگران تایوان را چالش اصلی دونالد ترامپ قلمداد میکنند،دانستن مختصری از تاریخچه معاصر تایوان خالی از لطف نیست .
تاریخ تایوان و چین پیچیده و طولانی است. قبل از قرن هفدهم، ساکنین تایوان بیشتر اقوام بومی بودند.در ابتدای صده ۱۶۰۰، این جزیره تحت کنترل هلندی‌ها بود، سپس توسط «کوشینگا»که از وفاداران سلسله مینگ بود، تصرف شد و در نهایت در سال ۱۶۸۳ به امپراتوری (چینگ) پیوست.
در سال ۱۸۹۵، پس از شکست چینگ در جنگ با ژاپن، امپراتوری چین ،تایوان را به ژاپن واگذار کرد. تایوان تا پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تحت حاکمیت ژاپن باقی ماند، اما پس از تسلیم ژاپن، حکومت جمهوری چین (ROC) کنترل تایوان را به دست گرفت.
در سال ۱۹۴۹، پس از پایان جنگ داخلی چین، حزب کمونیست چین به رهبری (مائو زدونگ ) کنترل سرزمین اصلی چین را به دست گرفت و جمهوری خلق چین (PRC) را تأسیس کرد. در همین زمان، دولت جمهوری چین به رهبری چیانگ کای‌شک و حزب کومینتانگ (KMT) به تایوان عقب‌نشینی کرد و همچنان خود را دولت قانونی کل چین می‌دانست.
از آن زمان، تایوان به‌طور مستقل و دموکراتیک اداره می‌شود و دولت، ارتش و اقتصاد خود را دارد. اما جمهوری خلق چین تایوان را بخشی از خاک خود می‌داند و معتقد است که این جزیره باید دوباره به چین ملحق شود، حتی اگر لازم باشد با زور. دولت چین هرگز استقلال تایوان را به رسمیت نشناخته و دیگر کشورها را نیز تحت فشار قرار می‌دهد که این کار را نکنند.
از سوی دیگر، تایوان به‌ویژه در میان نسل‌های جوان‌تر، خود را یک کشور مستقل می‌بیند. با این حال، به دلیل تنش‌های سیاسی و نظامی، تایوان تاکنون رسماً اعلام استقلال نکرده، زیرا این اقدام می‌تواند باعث درگیری نظامی با چین شود. امروزه این مسئله یکی از حساس‌ترین درگیری‌های ژئوپلیتیکی جهان است.
ازتاریخ ۲۵ فوریه ۲۰۲۵، تنش‌ها بین تایوان و چین همچنان بالا است. اخیراً توقیف کشتی باری “هونگتای” که تحت پرچم چین فعالیت می‌کرد، پس از قطع شدن کابل ارتباطی زیردریایی توسط مقامات تایوان، نگرانی‌ها درباره اقدامات “منطقه خاکستری” چین را افزایش داده است. این اقدامات به نظر می‌رسد با هدف بی‌ثبات کردن تایوان بدون رویارویی مستقیم نظامی انجام می‌شود.
در حالی که چین به‌طور صریح قصد خود را برای حمله به تایوان اعلام نکرده است، اقدامات اخیر این کشور، از جمله افزایش تمرینات نظامی و فشارهای اقتصادی، نشان‌دهنده استراتژی‌ای برای ترساندن و منزوی کردن تایوان است. تحلیلگران درباره یک جدول زمانی احتمالی برای حمله بحث کرده‌اند، برخی بر این باورند که چین ممکن است تا سال ۲۰۳۰ در صورت شکست تلاش‌های وحدت مسالمت‌آمیز، به زور تایوان را ضمیمه کند.
ایالات متحده سیاست حمایت از توانایی‌های دفاعی تایوان را دنبال می‌کند. اخیراً، رهبران دو حزب در کنگره آمریکا قطعنامه‌ای را معرفی کردند که حمایت از تایوان را تأیید کرده و اقدامات چین برای ادعای مالکیت بر این جزیره را محکوم می‌کند. این قطعنامه با “اصل چین واحد” که توسط پکن مطرح شده، مخالف است و بر تفاوت آن با “سیاست چین واحد” آمریکا تأکید دارد. سیاست ایالات متحده تنها وجود یک دولت چین را به رسمیت می‌شناسد اما ادعای چین بر تایوان را تأیید نمی‌کند.
به‌طور خلاصه، اگرچه چین به‌طور علنی برنامه‌ای برای حمله به تایوان اعلام نکرده است، اما اقدامات اخیر آن تنش‌ها را افزایش داده است. ایالات متحده همچنان از تایوان از طریق اقدامات قانونی و دیپلماتیک حمایت می‌کند.
رضا مقدم
آزادگر