رویدادهای اخیر احتمال هرگونه توافق آتش‌بس قریب‌الوقوع در جنگ تقریبا ۱۰ ماهه غزه بین اسرائیل و حماس کاهش می‌دهد. شاخه مسلح حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که کشته شدن اسماعیل هنیه «نبرد را به ابعاد جدیدی خواهد برد و عواقب بزرگی در پی خواهد داشت.»
اسرائیل معمولاً در مورد عملیات خود در ایران اظهار نظر نمی‌کند، اما سوءقصد به اسماعیل هنیه ممکن است از همان الگویی پیروی کرده باشد که پدافند هوایی ایران را در اطراف تأسیسات هسته‌ای نطنز در ۱۹ آوریل (۳۱ فروردین) هدف قرار داد. در آن زمان، گمان می‌رفت که جت‌های جنگنده اسرائیلی از خارج از حریم هوایی ایران راکت‌هایی شلیک کرده باشند.
در حالی که جزئیات این حمله رفته‌رفته آشکارتر می‌شود، اما واضح‌ترین پیامد سیاسی کشته شدن هنیه، آسیب احتمالی به تلاش‌های شکننده آمریکا، قطر و مصر برای دستیابی به آتش‌بس در غزه است.
اسماعیل هنیه ممکن است مسئول رویدادهای روزانه در غزه – که حوزه فرماندهی نظامی یحیی سنوار است – نبوده باشد، اما به عنوان رهبرِ حماس در بیرون از مرزهای غزه، یکی از چهره‌های اصلی در مذاکرات آتش‌بس بود.
اسماعیل هنیه پیش‌تر در یک سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان گفته بود که «پاسخ حماس به آخرین پیشنهاد آتش‌بس غزه با اصول مطرح شده در طرح پیشنهادی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا مطابقت دارد.» همچنین یک مقام ارشد حماس گفته بود که این گروه پیشنهاد آتش‌بس در جنگ غزه را که پذیرفته است و اکنون این اسرائیل است که باید تصمیم بگیرد آیا آتش‌بس در غزه را می پذیرد یا مانع آن می‌شود و اکنون توپ در زمین اسرائیل است.»
نتانیاهو تحت فشار برای قبول آتش‌بس
مقامات آمریکایی نیز اخیراً گفته بودند که مذاکرات آتش بس ممکن است به زودی به نتیجه برسد. این گونه بود که بنیامین نتانیاهو در سفر اخیر خود از سوی دولت دموکرات آمریکا برای قبول آتش‌بس پیشنهادی آمریکا تحت فشار قرار گرفت.
نخست‌وزیر اسرائیل در جریان سفرش به واشنگتن، روز ۲۵ ژوئیه (چهارم مرداد) با جو بایدن دیدار کرد. رئیس‌جمهوری آمریکا از اسرائیل خواست تا بر سر این طرح سه‌مرحله‌ای برای بازگرداندن گروگان‌های باقی‌مانده و برقراری آتش‌بس طولانی‌تر به توافق برسند.
کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به طور جداگانه گفت که در دیدار با نخست‌وزیر اسرائیل، از بنیامین نتانیاهو خواسته تا هر چه زودتر با حماس به توافق آتش‌بس دست یابد تا ده‌ها گروگان در دست این گروه در غزه بتوانند به خانه‌هایشان بازگردند. وی بلافاصله پس از دیدار با نخست‌وزیر اسرائیل به خبرنگاران گفت: «همان طور که به آقای نتانیاهو گفتم، زمان انجام این توافق فرا رسیده است.»
این موضوعات باعث شد تا نتانیاهو که به نظر می‌رسد زمان این آتش‌بس را مطابق با وعده نابودی کامل حماس مناسب نمی‌بیند بخواهد با حذف مذاکره‌کننده اصلی حماس، مذاکرات را به حاشیه براند.
کما این که بنیامین نتانیاهو در مقایسه با جو بایدن، روابط گرم تری با دونالد ترامپ داشت و احتمالا پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات آمریکا را ترجیح می‌دهد. نتانیاهو با دولت بایدن بر سر مسائل مختلفی از جمله نگرانی در مورد تلفات غیرنظامیان در غزه و سرعت تحویل تسلیحات آمریکا به اسرائیل اختلاف‌هایی دارد.
- علاوه بر این که اسرائیل تمایل ویژه‌ای به انتقام گرفتن از هر فرد مرتبط با حماس را دارد، اما کشتن اسماعیل هنیه آن طور که وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد «یک بار دیگر آشکار می‌کند که دولت [نخست‌وزیر اسرائیل] نتانیاهو قصد دستیابی به صلح را ندارد.»
قطر و مصر که به عنوان میانجی در مذاکرات آتش‌بس بین اسرائیل و حماس عمل می‌کنند نیز روز چهارشنبه اعلام کردند که کشته شدن اسماعیل هنیه رهبر حماس می‌تواند تلاش‌ها برای برقراری آتش‌بس در غزه را به خطر بیندازد.
چرا در روز نخست کاری پزشکیان؟
شاید نخستین مراوده اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) با مسعود پزشکیان، در پیام تبریک او به رئیس جمهور منتخب ایران بود. هنیه در پیام خود به تاریخ ۱۸ تیر ۱۴۰۳ تاکید کرد که «اطمینان داریم که شما راه وحدت امت اسلامی در برابر دشمن آن و حمایت از مسئله مرکزی امت اسلام و پشتیبانی و حمایت از ملت فلسطین را در پیش خواهید گرفت، همان گونه که همواره موضع جمهوری اسلامی ایران و ملت آن این بوده است.»
مسعود پزشکیان نیز ۳ روز بعد، پیام تبریک اسماعیل هنیه را «محبت‌آمیز» خواند و «حمایت از ملت فلسطین و مبارزات آن در برابر اشغالگری و آپارتاید رژیم صهیونیستی را وظیفه انسانی و اسلامی» خود دانست و بر ادامه «حمایت همه‌جانبه خویش از ملت مظلوم فلسطین تا تحقق کلیه آرمان‌ها و حقوق خود و آزادی قدس شریف» تاکید کرد.
اما شاید کمتر کسی انتظار این را داشت که کمتر از ۲ روز پس از گفتگوی مسعود پزشکیان با رئیس جمهوری فرانسه و هشدار منتخب ایران نسبت به عواقب جدی برای اسرائیل در صورت حمله به حزب الله لبنان، رهبر سیاسی حماس در تهران هدف قرار گیرد.
احمد زیدآبادی، تحلیلگر مسائل سیاسی در این رابطه معتقد است که «اسرائیل به احتمال بسیار، در زمان‌های دیگر هم می‌توانست هنیه را ترور کند، اما به عمد، عملیات ترور را شب بعد از مراسم تحلیف دکتر پزشکیان انتخاب کرد تا دولت جدید را با بحران و آشفتگی و سردرگمی از همان ابتدای کارش روبرو کند.»
وی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با این ترور، وضع از هر جهت پیچیده و بغرنج شده است. حتی به راحتی نمی‌توان گفت گام درست در کدام جهت باید برداشته شود.»
برگرفته از سایت فارسی یورو نیوز