بشاراسد برای شرکت در اجلاس سران کشورهای اتحادیه عربی روز دوشنبه ۲۲ ماه می ۲۰۲۳ وارد جده شد و مورد استقبال محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی قرار گرفت. بشار اسد که عنوان جلاد دمشق را در ۱۲ سال گذشته جنگ داخلی سوریه یدک می کشد اکنون مهمان عالیقدر سران کشورهای عربی است، چرا؟. چی باعث این چرخش ۱۸۰ درجه ای گردیده است بررسی میکنیم:
مقاله ای در واشنگتن پست بچاپ رسیده تشریح میکند بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، پس از فرود در فرودگاه شهر جده پایتخت عربستان، پوزخند می‌زد (۱). بشار اسد جنایتکار و خونخوار دمشق قبول حاکمیت سوریه در سازمان اتحاد اعراب را تنها جوکی بیش نمی بیند. اسد با خود فکر میکند، مگر چنین واقعه ای امکان پذیر است؟ آن هم پس از کشتن و آواره کردن بیش از نیمی از مردم سوریه! مقاله اضافه میکند ده سال قبل سران عرب بعد از اینکه اسد سلاحهای کشتار جمعی مانند بمب های خوشه ای، آتش زا، شیمیایی برعلیه مردم خود استفاده کرد، او را از اتحادیه عرب اخراج کردند، اکنون این تغییر جهت سران عرب برای چیست و چرا؟ میتوان بررسی کرد که هریک از این سران عرب هم مانند بشار اسد جنایتکار دیگری برای ادامه حکومت جابرانه خود در کشورشان باشند. همچنین میتوان گمانه زد درصورت وجود شرایط مشابه با احتمال زیاد انها نیز همان روش اسد را دنبال می کردند! با توجه به دعوت مجدد سوریه به اتحادیه اعراب، رزان صفور، فعال سوری بریتانیایی نوشته «جامعه بین المللی ما را کاملاً ناامید کرده است.»
اسد از فرصت حضور بین سران عرب استفاده کرده تا خود را به عنوان ستون ثبات در یک منطقه ناآرام نشان دهد. وی اظهار داشته «مهم است که امور داخلی را به مردم کشور بسپاریم زیرا آنها به بهترین نحو می توانند آن را مدیریت کنند!». نباید فراموش کرد که تحت حاکمیت جلاد دمشق، صدها هزار سوری کشته شدند، ده ها هزار نفر در زندان های رژیم اسد ناپدید شدند، و میلیون ها نفر آواره. مکانهای بسیاری از کشور سوریه بر اثر جنگ داخلی ویران شده، و با زلزه ویرانگر در ماه فوریه در جنوب ترکیه و مخروبه شدن بخش هایی دیگر از شمال سوریه، این صانحه هم به معضلات مردم جنگ زده سوریه افزوده است. در این نشست سران اتحادیه عرب از رئیس جمهور اوکراین نیز دعوت شده بود تا از جنایات جنگی روسیه در اوکراین سران عرب را مطلع نماید. در این نشست زلنسکی گفت: «متاسفانه عده‌ای در جهان و اینجا در میان شما هستند که چشم خود را بر روی حملات روسیه و الحاقات غیرقانونی می‌بندند.» زلنسکی در جلسه ای سخنرانی می کرد که پر از دوستان و متحدان کرملین، مانند اسد که با مداخله روسیه در سال ۲۰۱۵ میلادی رژیم جنایتکارش را از سقوط حتمی نجات داد. جنگ داخلی سوریه از ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ شروع شد که رژیم اسلامی ایران نیز با عنوان مدافعان حرم زینب به آن ورود کرد که این حضور همچنان ادامه دارد.
آیا برگشت سوریه به اتحادیه اعراب انتخاب صحیحی برای کشورهای اتحادیه است؟ باید به این موضع بادیده ابهام نگاه کرد. بشار اسد تغییر نکرده است و رژیم او حتی با حمایت روسیه و ایران همچنان بی ثبات است. میلیون‌ها مردم سوریه اسد را وحشی ترین حاکم در تاریخ خود می‌دانند و این نمی تواند برای کشورهای عرب خبر خوبی باشد. کشورهای جهان غرب نیز اقدام اتحادیه عرب برای ورود اسد به آن سازمان را بادیده موشکافانه زیر نظر دارند. این در حالی است که کشورهایی مانند اردن، الجزیره، امارات عربی بدنبال آن هستند تا کشورهای غربی را متقاعد کنند از تحریم ها برعلیه سوریه بکاهند. در مقابل این درخواست ها بنظر میرسد این دولت ها از کشور سوریه بخواهند جلوی صدور مواد مخدر مانند کاپتگان که مواد مخدر مخربی از طریق سوریه و لبنان به اروپا و آمریکا قاچاق می شود را بگیرد. آمریکا و انگلستان تعدادی از خانواده اسد را برای تهیه و صدور این موارد مخدر تحریم کرده اند. برآورد میشود ارزش صادرات کاپتگان ۴۰ میلیارد پاوند در سال باشد. جنگ داخلی سوریه هنوز ادامه دارد، بشاراسد هم همانی است که بوده و تغییری نخواهد کرد. نفوذ روسیه و ایران در سوریه مشگلی است که بزودی قابل حلّ نیست. بنابراین جهان غرب برای کاهش تحریم ها شواهد بهتری از آنچه اسد در نشست جده ارایه داده را مطالبه خواهند کرد.
جرمی براون سردبیر بخش بین الملل نشریه اینترتنتی بی بی سی هم به مسافرت اسد به جده و شرکت در اجلاس سران اتحادیه عرب نقدی داشته و چنین اعلام داشته است (۲): بشار اسد هنگامی که پا به فرودگاه جده گذاشت احتمالاً تصور این را داشته که در جنگ داخلی سوریه برنده محسوب گردیده است، زیرا در غیراینصورت به چنین نشستی دعوت نمی شد!. اسد در سخنرانی خود اظهار داشت «سوریه به اعراب تعلق دارد»، در حالی که در ۱۲ سال گذشته اسد برای بقاء حاکمیت خود در سوریه به رژیم ایران و روسیه وابسته بوده و این وابستگی تاکنون نیز تغییری نداشته است.
جالب توجه است که سیاست خارجی رژیم اسلامی در برابر بازگشت سوریه به اتحادیه کشورهای عرب ساکت است و سران رژیم بطورکلی اظهار نظری ندارند. امیر عبدالهیان بعد از سخنرانی علی خامنه ای با رؤسای نمایندگی های رژیم در خارج از کشور و بیان «نرمش انعطافانه» به جای «نرمش قهرمانانه» در گفتگویی با دفتر حفظ و نشر آثار خامنه ای اظهار داشت : ”اولویت سیاست خارجی ایران در ارتباط با همسایگان بویژه کشورهای هم جهت و اسلامی چیزی است که مقام معظم رهبری به خوبی به آن اشاره کردند و البته سیاست خارجی دولت در توسعه همکاری‌ها با همسایگان آنرا مورد توجه و تاکید قرار می دهد”. امیرعبدالهیان مشخص نمی کند کشورهای اسلامی هم جهت کدامند. رژیم جنایتکار اسلامی بیش از چهار دهه است با ایجاد گروه های تروریستی نیابتی توسط سپاه قدس و هزینه مالی میلیاردی در منطقه، خاورمیانه را به بی ثباتی کشانده است. حکومت های کشورهای همسایه ایران از هرگونه همکاری با رژیم اسلامی ایران خودداری میکنند و به دنبال پایان دادن نفوذ رژیم اسلامی در کشورشان هستند. رژیم جنایتکار اسد نیز با نزدیک کردن سوریه به اتحادیه عرب سعی خواهد داشت دست رژیم اسلامی ایران از سوریه را کوتاه کند. شکی نیست که اتحادیه کشورهای عرب برای قبول سوریه در اتحاد خود خواهان دورشدن رژیم اسد از جمهوری اسلامی ایران نیز خواهند بود.
از سوئی بنظر میرسد که رژیم اسلامی مجبور به انعطاف در مقابل کشورهای خاورمیانه گردیده و از سوئی خیزش انقلاب «زن-زندگی-آزادی» و فشار اقتصادی براثر تحریمهای جهان غرب، امکان اداره کشور را از دست رژیم ربوده، و رژیم برای بقاء خود دست به اعدام های هولناکی زده است. برابر با گزارش سازمان عفو بین‌الملل تعداد اعدام‌های ثبت شده سال ۲۰۲۲ رژیم اسلامی ۵۷۶ نفر بوده که افزایش نرخ ۵۳ درصدی نشان میدهد. نرخ اعدام های سال ۲۰۲۳ رژیم تاکنون بمراتب بالاتر از میزان سال ۲۰۲۲ است. یک کارشناس سازمان ملل اعدام های رژیم اسلامی را «محاکمه های خودسرانه، خلاصه و ساختگی قلمداد کرده» که بعضی نیز در زیر شکنجه جان سپرده اند. افزایش اعدام های بی سابقه در ایران، اعتراضات گسترده ای را در سرتاسر جهان داشته بویژه اعدام سه جوان در صبحگاه جمعه ۲۹ اردیبهشت دراستان اصفهان. بر اساس مرکز امار سازمان حقوق بشری ایران تنها در روز ۱۸ ماه می برابربا ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ تعداد ۱۲ نفر را با عناوین مختلف از جمله مواد مخدر و محاربه با خدا اعدام کرده است!.
جنبش انقلامی مردم که بطور خودجوش با قتل مهسا امینی شروع شد، پایه و اساس رژیم اسلامی را هدف قرار داده و به چالش کشیده است. رژیم بسختی برای بقاء خود بوحشت افتاده و با حذف مخالفان سیاسی با سرکوب، اعدام و ایجاد وحشت کوشش دارد به حاکمیت استبداد دینی ادامه دهد. از سويی بدلیل اقتصاد ورشکسته مجبور گردیده شرارتهای خود در منطقه و جهان را کاهش داده و برابر با سخنان خامنه ای انعطاف نشان دهد. امّا، مبارزات مردم ایران در ۹ ماه گذشته که با جنبش انقلابی جوانان ایران شروع شد نشان میدهد که رژیم قادر نخواهد بود به حاکمیت جابرانه خود تا دیر زمانی ادامه بدهد. مردم بویژه جوانان حاکمیت رژیم را هرچه سخت تر به چالش گرفته و به اشکال گوناگون از جمله مخالفت و مقاومت در برابر حجاب اجباری ، تا سرنگونی رژیم به مبارزه ادامه خواهند داد.
ناخدا محمد فارسی
۲۳ ماه می ۲۰۲۳
1 – https://www.washingtonpost.com/world/2023/05/22/assad-saudi-arabia-reflects-middle-easts-new-normal/
2 – https://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-65650768